บทความที่12 จังตังกปิลละฤษี หรือ กบิลฤาษี หรือ กปิลละฤษี

จังตังกปิลละฤษี หรือ กบิลฤาษี หรือ กปิลละฤษี …คือพระมหาโพธิสัตว์(อดีตชาติของพระพุทธเจ้า) ซึ่งต่อมาได้อุบัติเป็นพระพุทธเจ้าองค์ปัจจุบัน

กบิลฤาษี …เป็นผู้เรืองวิชาสำเร็จวิชาเมตตาฌาน

ที่มีพลังแผ่ไปไกลถึง ๑๐๐ โยชน์ แม้ว่าอาศัยอยู่อาศรมในดงลึก แต่เมตตาฌานได้แผ่พลัง ไปเป็นวงกว้างไกล ส่งผลให้ผู้คนและสัตว์ทั้งหลายเกิด ความสุขขึ้นโดยไม่รู้ตัว สรรพสิ่งในบริเวณปริมณฑลป่านี้ต่างก็มีความสุข สัตว์ที่เคยเป็นศัตรูกันก็กลายเป็นมิตร อย่างเช่นพังพอนกับงูเห่าเคยทะเลาะกันก็กลับกลายเป็นมิตรต่อกัน เสือกับกวางที่เคยกินกันเป็นอาหารก็กลายเป็นเพื่อนกัน คนที่เกลียดกันก็กลับมารักกัน พืชพรรณก็มีสรรพคุณ ด้วยพลังแห่งเมตตาฌานของฤาษีกบิล ทั่วทั้งป่าหิมพานต์จึงมีแต่ความสงบสุข-ร่มเย็นมาตลอด

ตำนานกล่าวถึงนครแห่งหนึ่งมีปัญหากัน พระราชบุตร พระราชธิดาจึงเล่าเหตุการณ์ทั้งหมดให้กบิลฤาษีฟัง พร้อมกับเรื่องที่จะกลับไปชำระบัญชีกับพระโอรสและพระมเหสีของพระราชบิดาให้หายแค้น   กบิลฤาษีจึงจัดพิธีกรรมเมตตาฌานขึ้น แล้วให้พระราชโอรส พระราชธิดาและไพร่ฟ้าทั้งหลายเข้าร่วมพิธีกรรม…ด้วยการเจริญเมตตาฌาน ด้วยอำนาจของเมตตาฌาน…

ความโกรธเกลียดเคียดแค้นของมนุษย์ทั้งหลาย ก็สลายไป แล้วกลับมามองกันในแง่ดี…!

พระราชโอรสและพระราชธิดาจึงเลิกคิดที่จะยกพลกลับไปยึดเมืองของพระราชบิดา

ฤาษีกบิล จึงแนะให้สร้างเมืองในเขตปริมณฑลนี้ แล้วจะเกิดความสันติสุข (ด้วยอยู่ในรัศมีของเมตตาฌาน) พระราชโอรสและพระราชธิดาจึงได้ขอเอาบริเวณป่านั้น สร้างนครขึ้นมา

และให้ชื่อว่า “กรุงกบิลพัสดุ์” ตามนามของกบิลฤาษี

เอกสารอ้างอิง:

๑) พระไตรปิฎกเล่มที่ 9 พระสุตตันตปิฎก เล่ม 1 ทีฆนิกาย สีลขันธวรรค อัมพัฏฐสูตร (หัวข้อที่ ๑๔๙ ว่าด้วยศากยวงศ์)

กปิลละฤษี หรือฤษีจังตังกปิลละหน้าตัก3นิ้ว ช่างหนึ่ง อยุธยา สร้างตามแบบในนิมิตของหลวงพี่สมปองวัดท่าซุง สร้างจาก มวลสารว่านร้อยแปดบ้านว่านไทย จากว่าน สี่ร้อยกว่าชนิด

ผงมหาราช บ้านนักสิทธิ์ 

ผงอิทธิเจวัดหัวว่าว

ผงตรีสิงเหพระครูปืนวัดลาดชะโด

ผงปถมัง ผงพุทธคุณอาจารย์พลวัดระฆัง

ผงวัดสัมฤทธิ์  วัดเยื้อนวัดเยื้องคงคาราม  อ่างทอง

ครับผงปถมัง  หลวงพ่อบุญลทอวัดคำหยาด อ่างทอง

ข้าวตอกพระร่วงจากสุโขทัย    บรรจุลงในองค์ทองเหลือง

แล้วเข้าพิธีที่บ้านว่านไทยในวันไหว้ครู 2566 และอีกหลายวาระ

ทางด้านว่าน   “พระตำหรับว่าน” ว่า “สิทธิการิยะ ยังมีพระฤาษี ภ องค์ในผืนแผ่นดินนี้ มีฤทธาอานุภาพยิ่งกว่าบรรดาโยคีและฤาษีทั้งปวง ทั้ง ภ องค์นี้มีนามว่า กะวัตฤาษีองค์หนึ่ง กะวัตพันฤาษีองค์หนึ่ง สัพรัตถนาถฤาษีองค์หนึ่ง จังตังกะปิละฤาษีอีกองค์หนึ่ง พระฤาษี 2 องค์ใน 4 องค์นี้ได้ให้ธาตุทั้ง 4 ตั้งอยู่เป็นอธิบดีแก่บรรดาสรรพสิ่งทั้งปวง ส่วนท่านฤาษีองค์ที่ 4 คือท่านจังตังกะปิละนั้น ได้ตั้งบรรดากบิลว่านต่างๆ ขึ้นไว้ สำหรับท้าวพระยาทั้งปวงอันรู้จักคุณพระรัตนตรัย คือ พระพุทธรัตนะ พระธรรมรัตนะ พระสังฆรัตนะ ทั้งยังรู้จักอดกลั้นต่อบรรดาอกุศลกรรมทั้งหลายอีกด้วย เพื่อสำหรับท้าวพระยาและสมณชีพราหมณ์ทั้งปวง จะได้รู้จักสรรพคุณและสารประโยชน์จากว่านต่างๆ เหล่านั้น ไปช่วยบำบัดโรคภัยไข้เจ็บ และช่วยปกป้องผองภยันตรายทุกข์ภัยนานาประการแก่ผู้เฒ่าผู้แก่ แลคนทั้งปวงทั่วกัน”