มหาหงส์   Hedychium  coronarium  J.Konig

ลักษณะ  ต้น  ใบ  หัว  ดุจดังต้นข่า  ดอกเริ่มออกเป็นสีขาว  ครั้นดอกแก่แล้วสีจะแดง  ดอกใหญ่มีกลิ่นหอมเย็น  ทำให้คนได้กลิ่นชุ่มชื่นใจ

สรรพคุณ  ทางเมตตามหานิยม  ปลูกไว้กับบ้านเป็นศิริมงคล  มีเสน่ห์เมตตามหานิยม

ทางสมุนไพร  หัวใช้เป็นยารักษาโรค  ให้เอาหัวมาหั่นเป็นชิ้นบางๆ  ตากแดดให้แห้งและบดเป็นผง  เคล้ากับน้ำผึ้งปั้นเป็นเม็ดกินแก้โรคกษัยไตพิการ  บำรุงกำลัง  ทำให้อายุยืน  เป็นยาอายุวัฒนะ

หมายเหตุ  ว่านนี้มีหลายชนิด  เช่น  ดอกขาว  ดอกเหลือง  ดอกแดง  ดอกขาวกลางเหลือง  ดอกขาวกลางแดง  ดอกเหลืองกลางแดง  เป็นต้น

พบในตำราของ

พยอม   วิไลรัตน์.  ตำรากบิลว่านและต้นไม้วิเศษนานาชนิด.  2504,  หน้า  65

ชั้น   หาวิธี.  ตำราว่านวิเศษอันศักดิ์สิทธิ์.  2506,  หน้า  45

เลื่อน   กัณหะกาญจนะ.  ตำราคุณลักษณะว่านและวิธีดูแลว่าน.  2506,  หน้า  186 เรียก นางพญาหงส์ทอง (ซ้ำ), 317

สวิง   กวีสุทธิ์,  ร.ต.  ตำรากบิลว่าน.  2508,  หน้า  63

สมาน   คัมภีร์  และ  ทัศนา   ทัศนมิตร.  กบิลว่าน 108.  2516,  หน้า  91

อาจารย์ญาณโชติ.  คัมภีร์ไสยศาสตร์ฉบับสมบูรณ์.  ไม่ปรากฏปีที่พิมพ์,  หน้า  1003

มหาปราบ   Curcuma  rubescens.

ลักษณะ  หัว  ต้น  ใบ  คล้ายขมิ้น  ก้านแดง  กระดูกใบแดง  ยอดแดง  ท้องใบเป็นขนสีเหลืองดังทองธรรมชาติ  หลังใบสีขาว

สรรพคุณ  ทางคงกระพัน  ว่านชนิดนี้มีอานุภาพมาก  เมื่อจะขุดเอาหัวว่านมาใช้ทำประโยชน์  ให้เสกน้ำรดประพรมต้นว่าน  และรดน้ำบริเวณรอบๆ ต้นว่าน  ให้พลีกรรมด้วย  เนื้อพล่า  ปลายำ  และหมาก 3 คำ  ใส่กระทง 3 ใบ ตั้งจิตอธิษฐานตามปรารถนาแล้วจึงขุดเอาหัวว่านมาทำพิธีปลุกเสกด้วย “พระอิติปิโสธงชัยฯ”  108 คาบ  ไว้ถือติดตัวป้องกันอาวุธทั้งปวง  ถ้ากินหัวว่านนี้เข้าไปทำให้มีกำลังมาก  และทำให้ตัวเนื้อหนังมึนชา  คงทนต่อมีดพร้าหอกดาบแหลนหลาว  นั่งนอนบนหนามตะปู  ก็ไม่มีระคายผิวหนังและไม่เจ็บ  คงกระพันชาตรีวิเศษนัก

พบในตำราของ

ชิตร์  วัฒนะ. ลักษณะว่าน. 2473, หน้า  16-17

ประพัฒนสรรพกร,  หลวง.  ตำหรับกระบิลว่าน.  2475,  หน้า  14   เรียก  ว่านมะหาปราบ

ล. มหาจันทร์.  คู่มือนักเล่นว่าน.  2480,  หน้า  49

ไพฑูรย์   ศรีเพ็ญ.  ตำราสรรพคุณยาไทย.  2484,  หน้า  86

พยอม   วิไลรัตน์.  ตำรากบิลว่านและต้นไม้วิเศษนานาชนิด.  2504,  หน้า  60

อุตะมะ   สิริจิตโต.  ตำราปลูกและดูลักษณะว่าน.  2505,  หน้า  64

ชั้น   หาวิธี.  ตำราว่านวิเศษอันศักดิ์สิทธิ์.  2506,  หน้า  44-45

เลื่อน   กัณหะกาญจนะ.  ตำราคุณลักษณะว่านและวิธีดูแลว่าน.  2506,  หน้า  311-312

สวิง   กวีสุทธิ์,  ร.ต.  ตำรากบิลว่าน.  2508,  หน้า  60

สมาน   คัมภีร์  และ  ทัศนา   ทัศนมิตร.  กบิลว่าน 108.  2516,  หน้า  65

อาจารย์ญาณโชติ.  คัมภีร์ไสยศาสตร์ฉบับสมบูรณ์.  ไม่ปรากฏปีที่พิมพ์,  หน้า  1006

3. มหาประสาน   Kaempferia  rotunda  L.

ลักษณะ  ต้น  หัว  ใบ  คล้ายขมิ้นทุกอย่าง  แต่ใบค่อนข้างแคบ และสั้นกว่าขมิ้น  ใบมีลายขาวๆ  คล้ายว่านทิพยเนตร  หัวดังหัวขมิ้นสีขาว

สรรพคุณ  ทางสมุนไพร  ใช้หัวตำเป็นยาประสานบาดแผลสด  ห้ามเลือดได้ดีมาก

พบในตำราของ

ประพัฒนสรรพกร,  หลวง.  ตำหรับกระบิลว่าน.  2475,  หน้า  43   เรียก  ว่านมหาประสาร

เลื่อน   กัณหะกาญจนะ.  ตำราคุณลักษณะว่านและวิธีดูแลว่าน.  2506,  หน้า  310

สวิง   กวีสุทธิ์,  ร.ต.  ตำรากบิลว่าน.  2508,  หน้า  54-55

สมาน   คัมภีร์  และ  ทัศนา   ทัศนมิตร.  กบิลว่าน 108.  2516,  หน้า  103

2. มหาประสาน   Kaempferia  angustifolia  Roscoe.

ลักษณะ  ต้นคล้ายเปราะหอม  แต่ใบเล็กกว่าใบเปราะหอม  ก้านใบแนบกับต้นประมาณหนึ่งคืบ  ใบขยายออกเป็นชั้นๆ เหมือนกล้วยไม้

สรรพคุณ  ทางสมุนไพร  เป็นยาแก้เลือดออกตามไรฟัน  เอาหัวว่านฝนกับสุรา  แล้วอมกลั้วปากให้ทั่ว  แก้ลักกะปิดลักกะเปิด

พบในตำราของ

ประพัฒนสรรพกร,  หลวง.  ตำหรับกระบิลว่าน.  2475,  หน้า  43  เรียก  ว่านมหาประสาร

ชัยมงคล   อุดมทรัพย์. ตำราดูว่าน และพระเครื่อง-พระบรมธาตุ.  2503, หน้า 41 เรียก ว่านมหาประสาน อีกชนิด

พยอม   วิไลรัตน์.  ตำรากบิลว่านและต้นไม้วิเศษนานาชนิด.  2504,  หน้า 62-63 เรียก ว่านมหาประสาร อีกชนิด

อุตะมะ   สิริจิตโต.  ตำราปลูกและดูลักษณะว่าน.  2505,  หน้า  47-48

ชั้น   หาวิธี.  ตำราว่านวิเศษอันศักดิ์สิทธิ์.  2506,  หน้า  37-38   เรียก  ว่านมหาประสาน อีกชนิด

เลื่อน   กัณหะกาญจนะ.  ตำราคุณลักษณะว่านและวิธีดูแลว่าน.  2506,  หน้า  309

สวิง   กวีสุทธิ์,  ร.ต.  ตำรากบิลว่าน.  2508,  หน้า  54-55

อาจารย์ญาณโชติ.  คัมภีร์ไสยศาสตร์ฉบับสมบูรณ์. ไม่ปรากฏปีที่พิมพ์, หน้า 1004  เรียก ว่านมหาประสาร อีกชนิด