ว่านพืด
พืด Leptocarpus disjunctus Mast.
ลักษณะ ใบเป็นทางๆ เล็กจิ๋ว หัวเหมือนกระเทียม ติดกันเป็นพืดยิ่งกว่ากระเทียม
สรรพคุณ เป็นศิริมงคล เมื่อมีว่านนี้ปลูกไว้ในบ้านหรือมีหัวว่านติดตัวอยู่ จะนำลาภผลมาให้
ทางสมุนไพร ใช้ฝนกับน้ำมะนาวแก้พิษฝีลำมะลอก พิษหัวเดือน หัวดำต่างๆ ได้อีกด้วย
หมายเหตุ ว่านชนิดนี้ น่าจะเป็นหอมที่ขนาดเล็กมาก เป็นผักพื้นบ้านทางภาคใต้ ในจังหวัดนครศรีธรรมราช เรียกว่า ต้นแส้ นิยมนำใบมาผัดเป็นอาหาร ว่านต้นนี้ได้รับความอนุเคราะห์จาก คุณอารีย์ กาละ จังหวัดนครศรีธรรมราช
พบในตำราของ
พยอม วิไลรัตน์. ตำรากบิลว่านและต้นไม้วิเศษนานาชนิด. 2504, หน้า 134
เลื่อน กัณหะกาญจนะ. ตำราคุณลักษณะว่านและวิธีดูแลว่าน. 2506, หน้า 271
อาจารย์ญาณโชติ. คัมภีร์ไสยศาสตร์ฉบับสมบูรณ์. ไม่ปรากฏปีที่พิมพ์, หน้า 992-993
ว่านพระยาอังกุลี
พระยาอังกุลี Goodyera viridflora [Blume.]
ลักษณะ ต้นดังต้นหมากผู้หมากเมีย แต่สูงเพียง 3-4 นิ้ว สูงอย่างมากไม่เกิน 5 นิ้ว ใบเหมือนใบน้ำเต้า เมื่อต้นเล็กๆ ใบมีสีแดง เมื่อต้นโตใบจะมีสีเขียวปนแดง มียาง เมื่อเราหยิกดูจะมียางออกมาสีดำ
สรรพคุณ ทางเล่นแร่แปรธาตุ ใช้เป็นยาฆ่าปรอทให้ตาย โดยเอาปรอทใส่ในฝ่ามือ แล้วเอายางสีดำนั้นใส่ตามลงไป กวนให้เข้ากันดี ปรอทนั้นจะค่อยๆ แข็งตัวเป็นก้อน จนแข็งกว่าสภาพเดิมของปรอท ใช้ในทางคงกระพัน และทาตามตัวจะมีแสงเป็นกายสิทธิ์ในเวลากลางคืนป้องกันภูติผีปีศาจได้
หมายเหตุ ว่านนี้เป็นคนละต้นกับ ว่านกบ และ ว่านอึ่ง ว่านชนิดนี้ น่าจะเป็น เอื้องดินดอกหม่น
พบในตำราของ
ประพัฒนสรรพกร, หลวง. ตำหรับกระบิลว่าน. 2475, หน้า 26-27
ไพฑูรย์ ศรีเพ็ญ. ตำราสรรพคุณยาไทย. 2484, หน้า 83
ชัยมงคล อุดมทรัพย์. ตำราดูว่าน และพระเครื่อง-พระบรมธาตุ. 2503, หน้า 31
พยอม วิไลรัตน์. ตำรากบิลว่านและต้นไม้วิเศษนานาชนิด. 2504, หน้า 82 เรียก ว่านพระยาอังคุลี
อุตะมะ สิริจิตโต. ตำราปลูกและดูลักษณะว่าน. 2505, หน้า 19
เลื่อน กัณหะกาญจนะ. ตำราคุณลักษณะว่านและวิธีดูแลว่าน. 2506, หน้า 270
สวิง กวีสุทธิ์, ร.ต. ตำรากบิลว่าน. 2508, หน้า 11
อาจารย์ญาณโชติ. คัมภีร์ไสยศาสตร์ฉบับสมบูรณ์. ไม่ปรากฏปีที่พิมพ์, หน้า 985 เรียก ว่านพระยาอังคุลี
ว่านพระยาหัวศึก ต้นที่ 2
2. พระยาหัวศึก Curcuma comosa Roxb.
ลักษณะ ต้นคล้ายขมิ้นอ้อย หัวใหญ่ขนาดหัวเผือก เนื้อในหัวสีขาว รสร้อนฉุนจัด
สรรพคุณ ทางคงกระพัน ใช้ทางเหนียวคงทนศาสตราวุธ ใช้กินเป็นคงกระพัน ก่อนกินเสกด้วย “นะโมพุทธายะ นะมะพะธะ จะพะกะสะ” 3 คาบ
หมายเหตุ ว่านชนิดนี้เป็นคนละชนิดกับ ว่านการบูรเลือด เพราะว่านการบูรเลือดมีสรรพคุณทางสมุนไพรอย่างเดียว แต่ ว่านพระยาหัวศึก ชนิดนี้ มีสรรพคุณทางคงกระพันอย่างเดียว ซึ่งว่านทั้ง 2 ชนิด มีสรรพคุณต่างกัน จึงไม่น่าจะเป็นว่านชนิดเดียวกัน ซึ่งคุณลุงเกษม อินทร์ชัยญะ กล่าวว่า ว่านพระยาหัวศึก ต้นจะมีสีแดงคล้ำ
พบในตำราของ
ประพัฒนสรรพกร, หลวง. ตำหรับกระบิลว่าน. 2475, หน้า 32 เรียก ว่านพระยาหัวศึก ชนิดที่1
ชัยมงคล อุดมทรัพย์. ตำราดูว่าน และพระเครื่อง-พระบรมธาตุ. 2503, หน้า 37 ว่านพระยาหัวศึก ชนิดที่1
อุตะมะ สิริจิตโต. ตำราปลูกและดูลักษณะว่าน. 2505, หน้า 18-19 เรียก ว่านพระยาหัวศึก ชนิดที่2
ชั้น หาวิธี. ตำราว่านวิเศษอันศักดิ์สิทธิ์. 2506, หน้า 42 เรียก ว่านพระยาหัวศึก ชนิดที่2
เลื่อน กัณหะกาญจนะ. ตำราคุณลักษณะว่านและวิธีดูแลว่าน. 2506, หน้า 268-269 เรียก ว่านพระยาหัวศึกชนิดที่1
สวิง กวีสุทธิ์, ร.ต. ตำรากบิลว่าน. 2508, หน้า 13
ว่านพระยาหัวศึก ต้นที่ 1
พระยาหัวศึก มี 2 แบบ
1. พระยาหัวศึก Alocasia sp.
ลักษณะ ต้นดังต้นกระดาษแดง หัวดังหัวเผือกกลม คันจัด มีหน่อแตกออกเหมือนไหลบอน
สรรพคุณ ทางคงกระพัน ใช้ทางเหนียวคงทนศาสตราวุธ ว่านชนิดนี้เวลาขุดต้องมีเครื่องมาพลี ขุดวันอังคาร เครื่องพลีมี กระทง 5 กระทง ใส่หมากพลู 1 คำ ใส่ข้าวคลุกกันกับน้ำตาลหม้อ วางพลีที่ทางสี่แยก
หมายเหตุ ภาพนี้ได้รับความอนุเคราะห์จาก คุณอารีย์ กาละ จังหวัดนครศรีธรรมราช
พบในตำราของ
ประพัฒนสรรพกร, หลวง. ตำหรับกระบิลว่าน. 2475, หน้า 32 เรียก ว่านพระยาหัวศึก ชนิดที่2
ชัยมงคล อุดมทรัพย์. ตำราดูว่าน และพระเครื่อง-พระบรมธาตุ. 2503, หน้า 37 ว่านพระยาหัวศึก ชนิดที่2
อุตะมะ สิริจิตโต. ตำราปลูกและดูลักษณะว่าน. 2505, หน้า 18-19 เรียก ว่านพระยาหัวศึก ชนิดที่1
ชั้น หาวิธี. ตำราว่านวิเศษอันศักดิ์สิทธิ์. 2506, หน้า 42 เรียก ว่านพระยาหัวศึก ชนิดที่1
เลื่อน กัณหะกาญจนะ. ตำราคุณลักษณะว่านและวิธีดูแลว่าน. 2506, หน้า 268-269
สวิง กวีสุทธิ์, ร.ต. ตำรากบิลว่าน. 2508, หน้า 13-14 เรียก ว่านพระยาหัวศึกอีกชนิด