ว่านญาณรังษี

ว่านญาณรังษี Canna indica L.

ลักษณะ มีใบสี่ใบ ดุจใบพุทธรักษา สำต้นแดง ก้านแดง(สาบแดง) ครีบใบแดงดุจดอกบัว มีดอกออกก้านละสี่ดอก มีกลิ่นหอม มีหัวเป็นชั้น ชั้นบนดั่งพระพุทธรูป ผ่าออกมีสีขาว ชั้นต่ำนั้นดั่งรัตนบัลลังก์ ผ่าออกเป็นสีบัวโรย มักขึ้นตามเนินและยอดเขา ที่อากาศหนาวเย็น
สรรพคุณ เป็นว่านกายสิทธิ์คุณรอบด้าน ว่านนี้มักขึ้นเมื่อเดือนแปด แรมค่ำหนึ่ง ย่อมมีเทพยดาบำเรอฆ้องกลองแตรสังข์ ครั้นเดือนสิบเอ็ดแรมค่ำเทพยดาคลาดเคลื่อน ถ้าพบแล้วให้บำเพ็ญศีล 5 ศีล 8 นุ่งขาวห่มขาวแต่งเครื่องกระยาบวชข้าวตอกดอกไม้ธูปเทียนและโรยนพรัตน์ให้รอบต้น แล้วบูชาเทพยดาทั้งสี่ทิศ เอาคาถานี้สวดให้จบ “ทุกขปัตตา จนถึง ละภะพัตถุเทวตาฯ” สวด 7 จบ แล้วขุดเอาหัวว่านห่อด้วยผ้าขาวเจ็ดชั้น นิมนต์พระสงฆ์ 5 รูป เอาด้ายมงคลครอบที่หัวว่าน พระสวดธรรมจักร 3 จบ แล้วเอาหัวว่านชั้นบนแกะเป็นพระพุทธรูป รองลงมาแกะเป็นรัตนะบัลลังก์ ต่ำลงมาแกะเป็นแม่พระธรณี แล้วจึงเอาอักขระนี้ “ปะถะสุทธิ มหาวิชัยยังฯ” ลงรอบรัตนะบัลลังก์ ลงองค์พระด้วยอักขระนี้ “อะมินาทะอะมินะปะนะฯ” และลงที่ใต้ขัดสมาธิ ด้วยอักขระนี้ “เตชะสุเนมะ ภูจานะวิเวฯ” เมื่อจะลงอักขระท่องด้วยคาถานี้ “ตะคะสังสุเนหังฯ” เมื่อเสร็จแล้วปลุกเสกด้วยคาถา “นะมะพะทะฯ” 108 คาบ
พระพุทธรูปว่านญาณรังษี มีอานุภาพมหัศจรรย์วิเศษนัก บูชาไว้กับบ้านจะปรารถนาสิ่งใดมีความสัมฤทธิ์ผลทุกประการ ถ้านำติดตัวไปด้วยสามารถป้องกันภัยพิบัติศาสตราวุธในยุทธสงครามมิได้แผ้วพานต่อร่างกายเลย เป็นเสน่ห์เมตตามหานิยมวิเศษยัก ให้นึกเอาตามความปรารถนา จะเกิดความสำเร็จผลทุกประการ
หมายเหตุ บางตำราเรียกว่า ว่านหญ้า ณ รังษี ว่านสี่ทิศ ว่านชนิดนี้บางตำราก็บอกว่าเป็น ว่านสี่ทิศ บางตำราก็บอกว่าเป็น ต้นพุทธรักษา แต่ปัจจุบันจะเล่นเป็น ต้นพุทธรักษา ซึ่งเป็นที่ยอมรับกัน ภาพนี้ได้รับความอนุเคราะห์จาก คุณณรงค์ศักดิ์ ค้านอธรรม จังหวัดกรุงเทพมหานคร
พบในตำราของ
ชิตร์ วัฒนะ. ลักษณะว่าน. 2473, หน้า 1-3 เรียก ว่านหญ้าณรังษี
ประพัฒนสรรพกร, หลวง. ตำหรับกระบิลว่าน. 2475, หน้า 21-22 เรียก ว่านหญ้าณะรังษี
ล. มหาจันทร์. คู่มือนักเล่นว่าน. 2480, หน้า 65-66 เรียก ว่านสี่ทิศ
ไพฑูรย์ ศรีเพ็ญ. ตำราสรรพคุณยาไทย. 2484, หน้า 79
ชัยมงคล อุดมทรัพย์. ตำราดูว่าน และพระเครื่อง-พระบรมธาตุ. 2503, หน้า 28-29 เรียก ว่านหญ้าณรังษี
พยอม วิไลรัตน์. ตำรากบิลว่านและต้นไม้วิเศษนานาชนิด. 2504, หน้า 101-102 เรียก ว่านญาณรังสี
อุตะมะ สิริจิตโต. ตำราปลูกและดูลักษณะว่าน. 2505, หน้า 91-92 เรียก ว่านหญ้าณะรังษี
ชั้น หาวิธี. ตำราว่านวิเศษอันศักดิ์สิทธิ์. 2506, หน้า 15-16
เลื่อน กัณหะกาญจนะ. ตำราคุณลักษณะว่านและวิธีดูแลว่าน. 2506, หน้า 140-141 เรียก ว่านหญ้า ณ รังษี
สวิง กวีสุทธิ์, ร.ต. ตำรากบิลว่าน. 2508, หน้า 51-53 เรียก ว่านหญ้าณรังสี
อาจารย์ญาณโชติ. คัมภีร์ไสยศาสตร์ฉบับสมบูรณ์. ไม่ปรากฏปีที่พิมพ์, หน้า 963-6-964 เรียก ว่านญาณรังสี