ว่านทรหด

ว่านทรหด Curcuma comosa Roxb.

ลักษณะ ต้น ใบ เหมือนขมิ้น หัวเหมือนหัวเผือกแต่กลมเกลี้ยง เนื้อในมีสีขาว ตรงกลางใบเป็นร่องมีสีแดงปนน้ำตาล มีรสต่างกันถึง 5 รส
สรรพคุณ ทางสมุนไพร ใช้หัวหั่นเป็นแว่นย่างไฟดองสุรา หรือบดเป็นผงผสมกับน้ำผึ้งกิน เป็นยาแก้ปวดมดลูก ชักมดลูก ทำให้มดลูกเข้าอู่เร็ว สำหรับหญิงคลอดบุตรหรือลูกแท้งใหม่ๆ แก้หญิงอยู่ไฟไม่ได้ ผอมแห้งแรงน้อย ทำให้มือเท้าตาย แก้โรคปวดท้องมานานปี แก้มุตกิตระดูขาว แก้ริดสีดวงทวาร แก้โรคกษัยและโรคลมต่างๆ
หมายเหตุ ว่านนี้อีกชื่อ คือ ว่านชักมดลูก ว่านพระยาหัวศึก ว่านชนิดนี้เป็นคนละต้นกับ ว่านการบูรเลือด เพราะลักษณะคล้ายกันมาก ต่างกันที่ ว่านทรหด ใบสีเขียว กลางใบมีสีน้ำตาลแดงชัดเจน และน่าจะเป็นต้นเดียวกับ ว่านสบู่นั่งแท่น และ ว่านหนุมานนั่งแท่น และ ว่านสบู่เหล็ก ภาพนี้ได้รับความอนุเคราะห์จาก คุณณรงค์ศักดิ์ ค้านอธรรม จังหวัดกรุงเทพมหานคร
พบในตำราของ
พยอม วิไลรัตน์. ตำรากบิลว่านและต้นไม้วิเศษนานาชนิด. 2504, หน้า 104-105
อุตะมะ สิริจิตโต. ตำราปลูกและดูลักษณะว่าน. 2505, หน้า 113-114
ชั้น หาวิธี. ตำราว่านวิเศษอันศักดิ์สิทธิ์. 2506, หน้า 61-62
เลื่อน กัณหะกาญจนะ. ตำราคุณลักษณะว่านและวิธีดูแลว่าน. 2506, หน้า 163-164
สวิง กวีสุทธิ์, ร.ต. ตำรากบิลว่าน. 2508, หน้า 73-74
อาจารย์ญาณโชติ. คัมภีร์ไสยศาสตร์ฉบับสมบูรณ์. ไม่ปรากฏปีที่พิมพ์, หน้า 972