ว่านขอทอง

ว่านขอทอง Curcuma sp.
ลักษณะ ต้นและใบสีเขียวเหมือนกับขมิ้น แต่เล็กกว่า มีหัวเล็กๆ ยาวเป็นขดเกี่ยวพันกันเป็นกอๆ หัวงอขึ้น เนื้อในหัวสีเหลืองเข้ม
สรรพคุณ ทางสมุนไพร ว่านขอทอง เป็นว่านที่ทรงสรรพคุณวิเศษเลิศกว่าบรรดาว่านแก้ทั้งปวง มีอิทธิฤทธิ์ในการแก้พิษเบื่อเมาไม่ว่าจะเกิดจากเห็ด หอย หรือพันธุ์ไม้ว่านยาอย่างใดๆ ทั้งสิ้น หรือจะเป็นพิษจากสัตว์น้ำ สัตว์บกไม่เลือกว่าชนิดใด ถ้ามีอาการทำให้อาเจียนหรือท้องร่วง ทำให้ตาแข็งพูดไม่ได้ความ มีอาการคลื่นเหียนเวียนมึนหัว อันเป็นการแสดงว่าถูกพิษร้ายของพืชหรือสัตว์อย่างใดอย่างหนึ่งมา ว่านนี้ย่อมสามารถแก้ไขจนหายหรือปลอดภัยได้ทั้งสิ้น
ใช้แก้พิษเบื่อเมา จากพืช จากสัตว์ และจากอาหาร แก้ลมเพลมพัด และลมปราบ ใช้หัวว่านนี้ฝนแล้วทาตัวจนมีอาการขนลุก และหนาวสั่นสะท้าน บางทีทำให้เกิดอาการอาเจียนเป็นลมเปล่าๆ ออกมาทันที ซึ่งเป็นอาหารแก้ไข้จากโรคที่เป็นนั่นเอง ถ้ายิ่งให้กินว่านนี้ด้วยแล้ว จะทำให้อาการโรคที่เป็นนั้นหายเร็วขึ้น ยังใช้แก้บรรดาสรรพวิทยาคุณต่างๆ โดยเอาหัวว่านนี้ฝนทาตัว หรือกิน หรือฝนกับน้ำแล้วใช้แป้งผสมพอกก็ได้ คนไข้หากถูกน้ำมันพรายถ้าได้กำหัวว่านนี้ไว้ในมือจะชักดิ้นทันที พวกชาวป่าหรือชาวชนบท เขาฝานหัวว่านนี้เป็นแผ่นบางๆ เล็กๆ ใส่ลงอาหารหรือของที่จะกิน เพื่อสำรวจว่ามียาเบื่อเมาเจือปนอยู่หรือเปล่า หากว่านนี้หมุนจี๋หรือกระตุกขึ้นๆ ลงๆ ในอาหารนั้น ย่อมแสดงว่าของนั้นไม่บริสุทธิ์ มียาเบื่อเมาเจือปนอยู่ด้วยเสียแล้ว
ถ้าเอาหัวว่านฝนใส่น้ำแกงหรือต้มแกง แล้วให้คนถูกเสน่ห์ยาแฝดที่มีอาการง่วงซึมเซาหรือมีอาการตาปรือกิน จะทำให้ผู้นั้นนอนหลับไปมินาน เมื่อตื่นจากหลับแล้ว จะหายทันที
ทางเมตตามหานิยม ปลูกไว้กับบ้านเป็นเสน่ห์มหานิยม ทำให้เกิดโชคลาภ เอาหัวผสมกับขี้ผึ้ง หรือน้ำมันหอม เสกด้วย “นะโมพุทธายะฯ” เจิมหน้าสีปากเป็นเสน่ห์มหานิยม ว่านนี้เป็นของหาได้ยาก มีอยู่ทางฟากแม่น้ำโขงในหมู่พวกข่าระแด ข่าดัด และทางไทรโยคจังหวัดกาญจนบุรีในหมู่พวกกระเหรี่ยงและละว้า ใครหาเอาว่านนี้มาปลูกเลี้ยงไว้ได้เหมือนได้ลาภอันประเสริฐ เพราะสรรพคุณของว่านนี้มีมากนั้นเอง
หมายเหตุ ว่านนี้มีหลายชื่อ คือ ว่านแก้ ว่านขอคำน้อย ภาพที่สองนี้ได้รับความอนุเคราะห์จาก
คุณณรงค์ศักดิ์ ค้านอธรรม จังหวัดกรุงเทพมหานคร
พบในตำราของ
ประพัฒนสรรพกร, หลวง. ตำหรับกระบิลว่าน. 2475, หน้า 41-42
ชัยมงคล อุดมทรัพย์. ตำราดูว่าน และพระเครื่อง-พระบรมธาตุ. 2503, หน้า 22
พยอม วิไลรัตน์. ตำรากบิลว่านและต้นไม้วิเศษนานาชนิด. 2504, หน้า 105-106
อุตะมะ สิริจิตโต. ตำราปลูกและดูลักษณะว่าน. 2505, หน้า 102-103
ชั้น หาวิธี. ตำราว่านวิเศษอันศักดิ์สิทธิ์. 2506, หน้า 43
เลื่อน กัณหะกาญจนะ. ตำราคุณลักษณะว่านและวิธีดูแลว่าน. 2506, หน้า 88-90
สวิง กวีสุทธิ์, ร.ต. ตำรากบิลว่าน. 2508, หน้า 41-42
สมาน คัมภีร์ และ ทัศนา ทัศนมิตร. กบิลว่าน 108. 2516, หน้า 23
อาจารย์ญาณโชติ. คัมภีร์ไสยศาสตร์ฉบับสมบูรณ์. ไม่ปรากฏปีที่พิมพ์, หน้า 950-951