ว่านขมิ้นขาว(เสน่ห์) Curcuma parviflora Wall.

ลักษณะ ใบสีเขียว เรียว คล้ายใบข้าว แต่ป้อมสั้นกว่า หัวเป็นไหล เลื้อยเป็นหน่อออกไปไกลต้น หัวเล็กมีลายเป็นข้อๆ เนื้อในสีขาว
สรรพคุณ ทางเสน่ห์มหานิยม และทางคงกระพัน ให้นำติดตัว หรือผสมขี้ผึ้ง หรือน้ำมันหอม น้ำมันจันทน์ เจิมหน้าสีปาก นึกสิ่งใดจะสำเร็จสมความปรารถนาทุกประการ เสกด้วยคาภา ”นาสังสิโม นะชาลิติ จะภะกะสะฯ”
หมายเหตุ สองภาพนี้ได้รับความอนุเคราะห์จาก คุณณรงค์ศักดิ์ ค้านอธรรม จังหวัดกรุงเทพมหานคร
พบในตำราของ
พยอม วิไลรัตน์. ตำรากบิลว่านและต้นไม้วิเศษนานาชนิด. 2504, หน้า 67-68
ชั้น หาวิธี. ตำราว่านวิเศษอันศักดิ์สิทธิ์. 2506, หน้า 51
เลื่อน กัณหะกาญจนะ. ตำราคุณลักษณะว่านและวิธีดูแลว่าน. 2506, หน้า 97
สวิง กวีสุทธิ์, ร.ต. ตำรากบิลว่าน. 2508, หน้า 71-72 เรียก ว่านขมิ้นขาวเสน่ห์
สมาน คัมภีร์ และ ทัศนา ทัศนมิตร. กบิลว่าน 108. 2516, หน้า 15 เรียก ว่านขมิ้นเสน่ห์
อาจารย์ญาณโชติ. คัมภีร์ไสยศาสตร์ฉบับสมบูรณ์. ไม่ปรากฏปีที่พิมพ์, หน้า 951

ขมิ้นแดง Curcuma sp.

ลักษณะ ต้นเหมือนขมิ้นขาว แต่สีของลำต้นและหัวมีสีแดงคล้ำเล็กน้อย หัวของว่านนี้ก็มีลายเป็นข้อสีน้ำตาลดำทีเดียว
จงสังเกตุลักษณะของว่านทั้งสองให้ดีจึงจะได้ของแท้ เพราะต้นขมิ้นขาวก็มีอยู่มากหลายพันธุ์
สรรพคุณ ว่านขมิ้นทั้งสองชนิด ใช้เหมือนกัน ทางสมุนไพร หัวใช้กิน สามารถบำรุงร่างกายได้ดี
ทางคงกระพัน ใช้หัวรับประทานจะทำให้คงกระพันชาตรี
หมายเหตุ ว่านนี้บางทีมักจะเรียกว่า ว่านขมิ้นขาวปัดตลอด ซึ่งเป็นคนละต้นกับ ว่านปัดตลอด และคนละต้นกับ ว่านขมิ้นขาวเสน่ห์ ด้วย สาเหตุที่มีคำว่า ปัดตลอด ต่อท้าย เพราะในตำราระบุว่าว่านชนิดนี้กินปูนเช่นเดียวกับ ว่านปัดตลอด จึงทำให้หลายคนเข้าใจว่าเป็นว่านต้นเดียวกัน จริงๆ แล้วว่านชนิดนี้ถ้าหักหัวทิ้งไว้สักพัก เนื้อของว่านจะทำปฏิกิริยากับอากาศ เปลี่ยนจากสีขาวไปเป็นสีส้มอมน้ำตาลเอง โดยไม่ต้องทาปูนแดงแต่อย่างใด
พบในตำราของ
ล. มหาจันทร์. คู่มือนักเล่นว่าน. 2480, หน้า 15-16 เรียก ว่านขมิ้นแดง
พยอม วิไลรัตน์. ตำรากบิลว่านและต้นไม้วิเศษนานาชนิด. 2504, หน้า 68-69 เรียก ว่านขมิ้นแดง
อุตะมะ สิริจิตโต. ตำราปลูกและดูลักษณะว่าน. 2505, หน้า 68 เรียก ว่านขมิ้นแดง
เลื่อน กัณหะกาญจนะ. ตำราคุณลักษณะว่านและวิธีดูแลว่าน. 2506, หน้า 99 เรียก ว่านขมิ้นแดง
อาจารย์ญาณโชติ. คัมภีร์ไสยศาสตร์ฉบับสมบูรณ์. ไม่ปรากฏปีที่พิมพ์, หน้า 951-952 เรียก ว่านขมิ้นแดง

ขมิ้นขาว Curcuma sp.

ลักษณะ ต้นเหมือนขมิ้นธรรมดา แต่หัวลักษณะแตกต่างจากขมิ้นธรรมดา คือ หัวของว่านนี้โตกว่าขมิ้นธรรมดาในราว 2 เท่า ใบเหมือนขมิ้นธรรมดาทุกอย่าง ส่วนกว้างจะแคบกว่าเล็กน้อย ก้านมีสีขาวปนอยู่ หัวก็มีสีขาวไม่มีสีอื่นปนอยู่เลย กลิ่นฉุนกว่าขมิ้นธรรมดา และที่หัวมีลายเป็นข้อๆ ห่างกันประมาณครึ่งนิ้ว
ทางคงกระพัน ใช้หัวรับประทานจะทำให้คงกระพันชาตรี
หมายเหตุ ว่านนี้บางทีมักจะเรียกว่า ว่านขมิ้นขาวปัดตลอด ซึ่งเป็นคนละต้นกับ ว่านปัดตลอด และคนละต้นกับ ว่านขมิ้นขาวเสน่ห์ ด้วย สาเหตุที่มีคำว่า ปัดตลอด ต่อท้าย เพราะในตำราระบุว่าว่านชนิดนี้กินปูนเช่นเดียวกับ ว่านปัดตลอด จึงทำให้หลายคนเข้าใจว่าเป็นว่านต้นเดียวกัน จริงๆ แล้วว่านชนิดนี้ถ้าหักหัวทิ้งไว้สักพัก เนื้อของว่านจะทำปฏิกิริยากับอากาศ เปลี่ยนจากสีขาวไปเป็นสีส้มอมน้ำตาลเอง โดยไม่ต้องทาปูนแดงแต่อย่างใด
พบในตำราของ
ล. มหาจันทร์. คู่มือนักเล่นว่าน. 2480, หน้า 15-16 เรียก ว่านขมิ้นขาว
พยอม วิไลรัตน์. ตำรากบิลว่านและต้นไม้วิเศษนานาชนิด. 2504, หน้า 68-69 เรียก ว่านขมิ้นแดง
อุตะมะ สิริจิตโต. ตำราปลูกและดูลักษณะว่าน. 2505, หน้า 67 เรียก ว่านขมิ้นขาว
เลื่อน กัณหะกาญจนะ. ตำราคุณลักษณะว่านและวิธีดูแลว่าน. 2506, หน้า 99 เรียก ว่านขมิ้นแดง
อาจารย์ญาณโชติ. คัมภีร์ไสยศาสตร์ฉบับสมบูรณ์. ไม่ปรากฏปีที่พิมพ์, หน้า 951-952 เรียก ว่านขมิ้นขาว อีกชนิดหนึ่ง

ว่านขมิ้นขม Curcuma sp.

ลักษณะ ต้น ใบ และหัว เหมือนขมิ้น แต่เนื้อในหัวมีสีขาวนวล มีรสขมอ่อนกว่าบรเพ็ดเล็กน้อย
สรรพคุณ ทางสมุนไพร ใช้เป็นยาฝนกับสุรา หรือโขลกกับสุรา กินแก้ดีพิการ
พบในตำราของ
พยอม วิไลรัตน์. ตำรากบิลว่านและต้นไม้วิเศษนานาชนิด. 2504, หน้า 67
เลื่อน กัณหะกาญจนะ. ตำราคุณลักษณะว่านและวิธีดูแลว่าน. 2506, หน้า 96
อาจารย์ญาณโชติ. คัมภีร์ไสยศาสตร์ฉบับสมบูรณ์. ไม่ปรากฏปีที่พิมพ์, หน้า 951