ว่านขุนแผนสะกดทัพ
ว่านขุนแผนสะกดทัพ Zephyranthes grandiflora Lindl.
ลักษณะ ต้นและใบเล็กยาว แต่ใหญ่กว่าว่านนางล้อม(แสนนางล้อม)เท่าตัว ก้านและหัวเป็นสีน้ำตาลไหม้ หัวเหมือนหอมหัวใหญ่ เปลือกหัวเป็นสีน้ำตาลไหม้
สรรพคุณ ทางสมุนไพร กินแก้ธาตุพิการ
ทางคงกระพันชาตรี คงทนต่ออาวุธดีนัก
ทางเมตตามหานิยม นำติดตัวเป็นเมตตามหานิยม เสกด้วย “นะโมพุทธายะฯ” ถ้าจะให้ผู้คนรักหลงไหลเคลิบเคลิ้ม นึกเอาตามปรารถนา
ถ้าจะสะกดคนให้หลับ เอาว่านเสกด้วย “ภะคะวา สุคะโต อะระหังฯ” 7 คาบ แล้วเอาว่านที่เสกใส่ในกองไฟ ผู้คนที่ได้กลิ่นว่านไหม้ไฟจะหลับสนิท เสกด้วยพระเจ้า 5 พระองค์ กินว่านนี้อยู่ยงคงกระพันด้วย
พบในตำราของ
พยอม วิไลรัตน์. ตำรากบิลว่านและต้นไม้วิเศษนานาชนิด. 2504, หน้า 119-120
ชั้น หาวิธี. ตำราว่านวิเศษอันศักดิ์สิทธิ์. 2506, หน้า 12
เลื่อน กัณหะกาญจนะ. ตำราคุณลักษณะว่านและวิธีดูแลว่าน. 2506, หน้า 107
สวิง กวีสุทธิ์, ร.ต. ตำรากบิลว่าน. 2508, หน้า 70
อาจารย์ญาณโชติ. คัมภีร์ไสยศาสตร์ฉบับสมบูรณ์. ไม่ปรากฏปีที่พิมพ์, หน้า 953-954
ว่านเข้าค่ำ
ว่านเข้าค่ำ Kaempferia sp.
ลักษณะ ต้นเหมือนหมากผู้หมากเมีย ใบลายสีเขียว ต้นเขียว หัวขาว เนื้อในมีกลิ่นรสหอมเย็น
สรรพคุณ ทางสมุนไพร ใช้หัวว่านนี้ต้มรับประทานต่างน้ำเมื่อคลอดบุตร บำรุงน้ำนมให้บริสุทธิ์และชักมดลูกให้เข้าอู่เร็วขึ้นได้ดีด้วย
หมายเหตุ บางตำราเรียกว่า ว่านเช้าค่ำ ว่านชนิดนี้น่าจะเป็นตระกูลเดียวกับ ว่านทิพยเนตร และเป็นคนละชนิดกับ ว่านพระฉิม(ต้น) หรือ ยางหัวเข้าค่า
พบในตำราของ
ประพัฒนสรรพกร, หลวง. ตำหรับกระบิลว่าน. 2475, หน้า 43
ชัยมงคล อุดมทรัพย์. ตำราดูว่าน และพระเครื่อง-พระบรมธาตุ. 2503, หน้า 40
พยอม วิไลรัตน์. ตำรากบิลว่านและต้นไม้วิเศษนานาชนิด. 2504, หน้า 961 เรียก ว่านเช้าค่ำ
อุตะมะ สิริจิตโต. ตำราปลูกและดูลักษณะว่าน. 2505, หน้า 103
ชั้น หาวิธี. ตำราว่านวิเศษอันศักดิ์สิทธิ์. 2506, หน้า 63 เรียก ว่านเช้าค่ำ
เลื่อน กัณหะกาญจนะ. ตำราคุณลักษณะว่านและวิธีดูแลว่าน. 2506, หน้า 106
สวิง กวีสุทธิ์, ร.ต. ตำรากบิลว่าน. 2508, หน้า 53
ว่านเขาควายใหญ่
ว่านเขาควายใหญ่ Eulophia graminea Lindl.
ลักษณะ ใบสีเขียวคล้ายใบข้าว ไม่มีก้าน หัวเหมือนเขาควายอ่อน
สรรพคุณ ทางคงกระพัน ใช้กินหรือนำติดตัวไปด้วย อยู่ยงคงกระพัน
หมายเหตุ ว่านนี้ ถ้าเป็นหัวเล็ก ก็เรียกอีกชื่อหนึ่งว่า ว่านเขาวัว
พบในตำราของ
ไพฑูรย์ ศรีเพ็ญ. ตำราสรรพคุณยาไทย. 2484, หน้า 78 เรียก ว่านเขาวัว, หน้า 78 เรียก ว่านเขาควาย
พยอม วิไลรัตน์. ตำรากบิลว่านและต้นไม้วิเศษนานาชนิด. 2504, หน้า 128
อุตะมะ สิริจิตโต. ตำราปลูกและดูลักษณะว่าน. 2505, หน้า 109-110 เรียก ว่านเขาควาย
เลื่อน กัณหะกาญจนะ. ตำราคุณลักษณะว่านและวิธีดูแลว่าน. 2506, หน้า 101, หน้า 105 เรียก ว่านเขาวัว
อาจารย์ญาณโชติ. คัมภีร์ไสยศาสตร์ฉบับสมบูรณ์. ไม่ปรากฏปีที่พิมพ์, หน้า 953
ว่านข่าน้ำผึ้ง
ว่านข่าน้ำผึ้ง Alpinia nigra ( Gaertn.) B.L.Burtt
ลักษณะ ต้น ใบ และหัว เหมือนข่าทุกประการ แต่หัวเล็กกว่า มีรสหวานเล็กน้อย ไม่เผ็ดร้อน
สรรพคุณ ทางเมตตามหานิยม ปลูกไว้กับบ้านทำให้เกิดศิริมงคล
หมายเหตุ ว่านนี้ นิยมนำหน่ออ่อนมาทำอาหาร มักเรียกกันว่า ต้นกะลา หรือ หน่อกะลา
พบในตำราของ
สวิง กวีสุทธิ์, ร.ต. ตำรากบิลว่าน. 2508, หน้า 71